Rynek energii elektrycznej w Polsce

Rynek energii elektrycznej w Polsce

Kształtowanie się otoczenia rynkowego ma istotny wpływ na osiągane przez Grupę wyniki rynkowe. W tym świetle zwraca się uwagę zwłaszcza na:

• notowania cen energii elektrycznej,

• ceny praw majątkowych,

• ceny uprawnień do emisji CO2

• ceny węgla kamiennego (będącego podstawowym paliwem produkcyjnym).

• mechanizmy regulacyjne funkcjonujące na rynku jak m.in. Operacyjna Rezerwa Mocy

Ponadto na działalność Grupy wpływ mają warunki pogodowe, w szczególności w zakresie hydrometeorologii jak i wietrzności.

Krajowa produkcja i zużycie energii elektrycznej

Produkcja energii elektrycznej w Polsce w 2016 roku wyniosła 162,6 TWh i była zbliżona do produkcji z roku poprzedniego (161,8 TWh). Zużycie energii wzrosło o 3,2 TWh osiągając w 2016 roku wartość 164,6 TWh. W wyniku wzrostu zapotrzebowania przekraczającego dynamikę wzrostu produkcji Polska staje się importerem netto energii elektrycznej.

• 164,6
  TWh

  krajowe zapotrzebowanie na energię w 2016 roku

• +3,2
  TWh

  wzrost zapotrzebowania w 2016 roku

• +0,8
  TWh

  wzrost produkcji energii elektrycznej w 2016 roku

• 2,0
  TWh

  wartość importu energii elektrycznej netto w 2016 roku

Największy udział w strukturze produkcji energii elektrycznej miały w ubiegłym roku elektrownie zawodowe opalane węglem kamiennym. Ich udział w produkcji ogółem wyniósł 50,1%, natomiast udział elektrowni zawodowych opalanych węglem brunatnym wyniósł 31,5%.

Struktura produkcji energii elektrycznej w 2016 roku

Rok 2016 był kolejnym, w którym nastąpił wzrost wytwarzania z elektrowni wiatrowych. Ich udział w strukturze produkcji wyniósł ok. 7,2%, a produkcja energii elektrycznej z tych elektrowni w stosunku do roku 2015 wzrosła o ok. 16%.

Struktura produkcji energii elektrycznej w Polsce w latach 2007-2016 (TWh)

Wymiana międzysystemowa Polski

W 2016 roku import spadł w stosunku do roku wcześniejszego o 0,5 TWh. Również eksport był niższy w stosunku do 2015 roku o 2,8 TWh co można tłumaczyć zdecydowanie rosnącym zapotrzebowaniem na energię elektryczną, które w 2016 r. osiągnęło historycznie wysoką wartość na przestrzeni 10-ciu ostatnich lat, w wysokości 164,6 TWh. Uruchomienie nowego połączenia w grudniu 2015 r. pomiędzy Polską a Litwą LitPol Link oraz połączenia Nordbalt na linii Litwa – Szwecja pozwoliło na łatwiejszy przepływ energii nie tylko między Polską a Litwą, ale również doprowadziło do wzrostu wymiany energii ze Szwecją, traktując Litwę jako kraj.

Roczne wolumeny wymiany międzysystemowej w Polsce w latach 2007-2016 (TWh)

Ceny energii w krajach sąsiadujących z Polską

Poziom cen na rynku SPOT w Polsce w porównaniu do poprzednich lat był na poziomie istotnie wyższym niż w państwach sąsiadujących. Najniższe ceny na rynku SPOT były w Skandynawii, a potem w Niemczech. Zwłaszcza w czwartym kwartale, w godzinach szczytowych mieliśmy do czynienia z silnymi wzrostami cen na rynku polskim i w krajach sąsiadujących. Na szczególną uwagę zasługuje koniec IV kwartału, gdzie widoczny był spadek cen oraz ich większa zmienność, co jest związane z wysokim poziomem produkcji energii z farm wiatrowych.

Ceny energii na rynku SPOT w Polsce i krajach sąsiadujących w 2016 roku (zł/MWh)

Ceny węgla kamiennego w Polsce

W 2016 roku można było zauważyć odwrócenie trendu spadkowego cen węgla kamiennego na rynkach światowych, jednak na rynku polskim nie przełożyło się to na ceny sprzedaży węgla dla energetyki zawodowej i przemysłowej. Czynnik ten wpłynął korzystnie na wyniki Grupy ENERGA.

Ceny węgla kamiennego z kosztem transportu dla elektrowni na węglu kamiennym na koniec roku w latach 2011-2016 (zł/GJ)

Rynek Dnia Następnego (RDN) energii elektrycznej w Polsce

Średnia cen energii na rynku RDN za 2016 rok była wyższa od średniej ceny za 2015 r. Na wzrost cen energii w 2016 roku wpływ miało odwrócenie trendu spadkowego na rynkach towarowych.

Ceny energii na Rynku Dnia Następnego w latach 2015-2016 roku (zł/MWh)

Rynek terminowy energii elektrycznej w Polsce

Trend na rynku terminowym jest szczególnie istotny z perspektywy dokonywanej kontraktacji Grupy na rok następny. W 2016 roku poziom cen rocznego kontraktu terminowego na dostawę energii w 2017 roku (BASE 2017) wykazywał się dużą zmiennością wyznaczając swoje minimum w lutym tuż powyżej 150 PLN/MWh. Od tego momentu na rynku BASE 2017 nastąpiła próba widocznego odreagowania spadków, wynosząc kurs powyżej 160 PLN/MWh

Cena kontraktu terminowego pasmo z dostawą w 2017 roku

Rynek uprawnień do emisji

Na początku 2016 roku nastąpiło załamanie na rynku uprawnień do emisji CO2, które doprowadziło do spadku cen z poziomu ponad 8 EUR/tona do poniżej 4 EUR/tona w pierwszych dniach września (3,91 EUR/t co było najniższym poziomem od 28 miesięcy). Odbicie cen występujące od połowy września można tłumaczyć przeciekami z prac Komisji Przemysłu Parlamentu Europejskiego nad 4 fazą systemu EU ETS dotyczącymi liniowego zwiększenia współczynnika redukcji do 2,4% oraz zwyżkami notowań produktów z rynku energetycznego (ropa naftowa, węgiel, gaz).

Ceny uprawnień EUA (DEC 2016) do emisji w 2016 roku

Rynek praw majątkowych

Z perspektywy posiadanej struktury wytwórczej Grupy (duża produkcja OZE) najistotniejsze były notowania tzw. zielonych praw majątkowych. W 2016 roku obserwowano systematyczny spadek cen dla tego indeksu. Przyczyny tego stanu rzeczy można upatrywać m.in. w nadwyżce certyfikatów na rynku. Spadki cen wyhamowały w IV kwartale stabilizując się tuż poniżej poziomu 40,00 zł/MWh.

Rynek bilansujący i SPOT

Na rysunku poniżej został przedstawione średnie dzienne ceny energii elektrycznej na rynku bilansującym oraz na rynku SPOT.

Zestawienie cen na rynku bilansującym i SPOT (Giełda) w 2016 roku (zł/MWh)

Spokojna pierwsza połowa 2016 roku na rynku bilansującym oraz cen instrumentów notowanych na rynku SPOT została zaburzona pod koniec czerwca ze względu na problemy ze zbilansowaniem KSE. Po stabilizacji cen obserwowanej w 3 kwartale, ostatnie trzy miesiące roku charakteryzowały się wyższymi cenami na rynku bilansującym oraz SPOT, wywołanymi głównie dużymi wahaniami w produkcji z generacji wiatrowej oraz odstawieniami w Europie Zachodniej.

Operacyjna rezerwa mocy

Zestawienie cen oraz zdolności wytwórczych stanowiących operacyjną rezerwę mocy w 2016 roku